Hoe het vroeger was .

In 2010 was Nico van Elst als drummer 50 jaar bij Muziek Gezelschap Wittenburg. Een reden om hem in het zonnetje te zetten. Hij is hij toen door mij geïnterviewd. Het verhaal van Nico geeft een aardige sfeertekening van het verleden van MGW en het verenigingsleven van 50 jaar geleden.

Helaas is Nico in november 2011 op 78-jarige leeftijd overleden.

Muziek toen er niets was.

"Bij het uitbreken van de oorlog werd mijn vader werkloos. Daarom verhuisden we van West naar een goedkopere woning in de Indische buurt. Aan het begin van de oorlog, ik was zo’n jaar of zeven, liepen Duitse soldaten met hun laarzen ritmisch te marcheren. Ze zongen of maakten muziek er bij. Prachtig vond ik dat! Dat mag je natuurlijk niet zeggen, maar wat wist een kind van oorlog?

In 1944 kwam ik daar bij de mondaccordeonvereniging Tubantia. Een mondaccordeon noemden ze ook wel een spuugpiano, maar het is een volwaardig instrument. We speelden opera’s, klassieke muziek voor uitverkochte zalen. Ook op straat bij de grote Sinterklaasoptocht. Ik begon daar in 1944 als jongen van 11. We hadden toen niets: een hoop ellende, geen eten. Zo knap, dat toen muziek voor ons georganiseerd werd! Anneke, mijn huidige vrouw kwam er ook spelen. Later waren we allebei tamboer. In witte uniformen. De jongens in lange broek en de meisjes in plooirok. De riem van de trommel ging door de rok, weggewerkt in een plooi.

Ik ben daar 9 jaar voorzitter geweest. Toen waren we te oud, want Tubantia was een jeugdorkest”.

Groot orkest marcheert door de straten

"In 1960 zagen we Muziek Gezelschap Wittenburg door de straten lopen. Geweldige muziek en 50 man sterk! We waren gelijk onder de indruk. We wilden met zijn zevenen van Tubantia naar de MGW. 5 hoornblazers waren erg goed, die wilden ze wel.”

Nico namen ze op de koop toe. Hij mocht bij de tamboers, maar Anneke niet, want er waren toen alleen mannen in MGW.

"Anneke bleef wel bij MGW betrokken. Dat was toen anders dan nu. Als je verloofd of getrouwd was dan ging je altijd samen naar concert of concours, dat was zo in alle verenigingen. Ook bij MGW.

In 1960 woonden alle leden van MGW op Wittenburg. Wittenburgers zijn een hechte groep mensen. Maar als ze je mogen, dan hoor je er al snel echt bij.”

Tamboers

"De tamboergroep van Muziek Gezelschap Wittenburg was de beste van Amsterdam. Ze wonnen alle prijzen in Amsterdam.

De 15 tamboers repeteerden apart van de blaasmuziek. Deze tamboers haalden examens via de Bond. Negen hadden het allerhoogste instructeursdiploma.

De tamboers waren jonge knapen. Ze hielden er gewoon mee op. Ze hadden alles gewonnen wat ze konden winnen en hadden er geen aardigheid meer in.”

De tamboergroep heeft zich toen opgeheven, maar Nico heeft Willem, die nog steeds in MGW de groter trom speelt voor MGW kunnen behouden

"Op straat liepen tamboers voorop en de muziek er achter. Speelden we een mars, dan sloegen de tamboers daar een solo in. Het was ook heel gewoon dat alleen de drumband in een zaal optrad.

MGW werd net als de andere grote corpsen altijd gevraagd voor de stedelijke intocht van Sinterklaas en het bloemencorso. Je liep toch al gauw zo’n 4 uur. Daarom speelden we marsen: daar kan je op lopen”.

Nico zat maar kort in de tamboergroep. Omdat de concerttamboer wegging, zou Nico voor even concerttamboer worden tot er een nieuwe kwam. Maar Nico is het tot nu concerttamboer, drummer zeggen we nu, gebleven.

Nico kreeg toen voor het eerst noten onder zijn neus. Hij had het spelen altijd van een collega muzikant geleerd. Die deed het ritme voor en Nico deed het na. Hij heeft toen de notenbladen van marsen die hij uit zijn hoofd kende, opgezocht. Door te bestuderen hoe die marsen waren opgeschreven, heeft Nico zelf het notenschrift geleerd.

Geld voor de club door kachels sjouwen

"Vroeger kwamen veel leden op kaplaarzen, in werkkleren naar de repetitie. De meesten waren handwerkslieden. De mensen hadden het niet breed op Wittenburg. Een kopje koffie met een koekje op weg naar het concours was voor onze leden een echte traktatie. Als vereniging moesten we op alle mogelijke manieren aan geld komen. We zamelden oude kranten in en brachten voor de PTT telefoonboeken rond. Begin jaren 60 ruilde iedereen kolenkachels voor gaskachels. De kachels op drie hoog en hoger haalden wij op. Als op de trap de asla eruit viel of de was, die daar hing, zwart werd, riepen we snel: “wegwezen!”…

En, we verdienden geld met spelen. Bij de opening van filialen van de supermarkt, op bruiloften of carnavalsfeesten. Dat deed je voor de vereniging. Zo’n vereniging laat je niet in de steek”.

Vrouwen

"In 1968 kwamen vrouwelijk muzikanten in MGW. De dirigent wist dat Kunst en Arbeid in Betondorp nog maar 12 leden had. Deze zijn toen allemaal bij MGW gekomen. Daar zaten drie vrouwen bij. In no time waren de Betondorpers echte Wittenburgers geworden. De sfeer was altijd heel gezellig. Nu is de meerderheid van ons orkest vrouw en het is nog steeds gezellig.

In 1969 is Anneke, mijn vrouw ook bij MGW gaan spelen. Onze zoon Dolf, die net 9 was, deed al mee op de trompet. Vrij snel zijn ook Ans, (nog steeds bestuurslid van MGW) en haar dochter Petra sopraansax gaan spelen. MGW was toen nog een fanfare.

Rond 1983 was er een jonge dirigent die een jongedame op een klarinet toeliet en toen werd MGW een harmonie. De sopraansaxen verdwenen en Anneke ging pauken spelen en Ans klarinet. Toen konden Anneke en Nico samen thuis als slagwerkers oefenen. Bij simpele marsen deden ze dat door ritmisch de slaan op de hak van hun schoenzolen.

Nu moet je bij ingewikkelde stukken speciale stokvoering leren. (Anneke speelt nog steeds bij MGW op de pauken)

Vroeger haalden MGW op concoursen de eerste prijs in de hoogste categorie. Als je op de repetitie het niet goed deed, moest je thuis een week oefenen en als je het dan weer fout deed, kon je gaan. Nu gaan we niet naar concours, maar proberen wel samen mooie muziek te maken”.

Buitenlandse reizen

Goede herinneringen hebben Nico en Anneke aan de buitenlandse reizen met MGW.

Alle vrouwen van de muziekanten gingen toen nog mee.

In 1963 werden ze uitgenodigd op een internationaal festival in Keulen. “Tot slot kwamen alle orkesten vanuit de verschillende windrichtingen aanlopen naar het stadion. Wel 1000 muzikanten liepen op de sintelbaan voor een 5000-koppig publiek. Ieder orkest speelde één mars. MGW speelde de Fehrbelliner Reitermars. Wat klonk dat! Het was van een ongekende schoonheid! MGW kreeg de eerste prijs. De hoge bokaal moest het volgend jaar wel ingeleverd worden. Want het was een wisselbeker.

In 1984 ging de bus vanuit gebouw de Engel naar Denemarken. In Arhus werd MGW door de burgemeester ontvangen. Overal hebben we gespeeld met de tamboergroep erbij. Ook met het Deense orkest samen. De bus van MGW was kapot, maar de Denen hebben hem helemaal gratis voor ons gerepareerd, gewassen en doorgesmeerd.”

Afbraak Wittenburg

“We repeteerden in gebouw “het Eiland” in de Grote Wittenburgerstraat, tegenover het speeltuingebouwtje waar we nu repeteren. Toen de buurt werd afgebroken, zijn we naar gebouw de Engel gegaan. Veel leden moesten verhuizen naar buiten de buurt, zelfs buiten Amsterdam. Het was moeilijk om nieuwe leden te krijgen. Mensen die in de Czaar Peterstraat kwamen wonen, waren veelal van buitenlandse afkomst. Ik denk dat ze niet van onze muziek hielden.”

In die tijd was Nico voorzitter. Hij is uiteindelijk meer dan 25 jaar voorzitter geweest.

Er hangt bij Nico en Anneke een mooi houten plankje met een houten hamer van 25 jaar voorzitter, aan de muur. Nico trok MGW door een moeilijke tijd. Hij deed alles tegelijk: brieven schrijven, de balans controleren en voorzitten en praatjes houden.

“De grote harmonieorkesten verdwenen. Er zijn andere manieren gekomen om zich te vermaken, vooral TV kijken, de caravan en vakantie hebben er voor gezorgd dat de harmonieën in de stad niet meer groeiden. Vroeger gingen jongeren niet naar de muziekschool, maar leerden spelen in de harmonie. Je leerde een instrument bespelen van een ervaren lid. Die kwam weekenden bij je thuis om te leren hoe je moest blazen. Later kon je met korting op de muziekschool de Hafabra-examens doen. Dat kan nu ook niet meer.

We hebben echt geluk gehad, toen de buurt was afgebroken, dat we hoorden dat er een speeltuingebouw op Wittenburg zou komen. Voor ons is daar een plek gemaakt.

Nu op Wittenburg en de Eilanden wat sjiekere huizen zijn gebouwd, komen er weer nieuwe leden.

Ik schat dat nog ongeveer vier of vijf leden in onze club van het oude Wittenburg zijn, maar veel nieuwe leden wonen op de Oostelijke Eilanden, zodat we ons met recht Muziek Gezelschap Wittenburg kunnen noemen.”

Voorjaar 2010, Maria Bervoets

Hieronder vind u enkele oude geluidsopnamen van MGW. De opnamedatum is helaas niet bekend: